Việt Nam đang vươn lên thành công xưởng điện tử của thế giới, thu hút hơn 1,3 triệu lao động và tạo ra kim ngạch xuất khẩu vượt 100 tỷ USD mỗi năm. Những ông lớn như Samsung Electronics, LG Display, Foxconn, Murata, Nidec v.v cùng hàng loạt doanh nghiệp nội địa đang biến các khu công nghiệp từ Bắc vào Nam thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng điện tử thế giới.
Một trong những bài toán quan trọng tại các nhà máy sản xuất thiết bị điện tử này là kiểm soát tĩnh điện (ESD) - tức hiện tượng mất cân bằng điện tích trên bề mặt vật liệu, có thể dẫn đến phóng điện đột ngột như tia lửa điện. Hiện tượng này thường xảy ra khi vật liệu tiếp xúc rồi tách ra, hoặc do ma sát, khiến điện tích tích tụ và sẵn sàng phóng ra bất cứ lúc nào.
Nếu không được kiểm soát, tĩnh điện có thể phá hỏng các linh kiện nhạy cảm - đặc biệt là vi mạch và chip, gây cháy nổ trong môi trường dễ bắt lửa, làm tổn thương người lao động, hút bụi vào bề mặt sản phẩm và gây gián đoạn sản xuất. Ngược lại, kiểm soát tốt tĩnh điện là đang giữ cho dây chuyền vận hành trơn tru, sản phẩm đạt chuẩn và con người được an toàn.
Thông thường, các nhà máy đều có những yêu cầu nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn tĩnh điện. Công nhân thường phải đeo vòng tay chống tĩnh điện, thực hiện kiểm tra định kỳ, ghi nhật ký và nối đất khi thao tác - những quy trình cần thiết nhưng cũng gây vướng víu, tốn thời gian và tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm nếu không giám sát an toàn tĩnh điện thường xuyên.
Do đó, công ty HSPTek đã phát triển một thiết bị đo tĩnh điện theo thời gian thực giúp theo dõi mức độ an toàn tĩnh điện. Giải pháp này đang được triển khai thử nghiệm tại một nhà máy có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) với hơn 2.000 công nhân.
Theo số liệu báo cáo, nhờ vào hệ thống này, nhà máy có thể cắt giảm quy trình đeo vòng tay, nối đất, kiểm tra và ghi nhật ký thủ công, dẫn đến tiết kiệm khoảng 1-2% thời gian làm việc mỗi ngày - tương đương với 10 phút mỗi công nhân, một con số rất đáng kể nếu nhân lên ở quy mô lớn.
“Thiết bị đeo này là tiên phong. Chúng tôi đã đăng ký hai nhãn hiệu và một bằng sáng chế,” anh Trần Việt Hải, người sáng lập kiêm CEO của HSPTek, chia sẻ trong buổi thuyết trình trước các nhà đầu tư vào cuối năm ngoái.
“Chúng tôi tin rằng thiết bị này có tiềm năng tạo ra đột phá công nghệ. Nó không chỉ theo dõi công nhân theo thời gian thực mà còn cung cấp giải pháp liền mạch cho toàn bộ nhà máy, hình thành một mạng Bluetooth phủ khắp, kết nối hệ thống chiếu sáng, hệ thống môi trường và các cảm biến khác để tạo nên một nhà máy thông minh hoàn chỉnh.”, anh nói thêm.
HSPTek thành lập vào năm 2023, bởi một đội ngũ kỹ sư đã có hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu, phát triển và sản xuất các sản phẩm điện tử công nghệ cao. Hệ thống chống tĩnh điện của HSPTek gồm hai phần chính - thiết bị đeo cho công nhân và bộ xử lý tín hiệu KIMQ.
Khác với vòng đeo tay truyền thống, thiết bị đeo của HSPTek được thiết kế gắn vào chân để tránh vướng víu trong quá trình làm việc. Thông qua việc tham gia vào Thử thách Đổi mới Sáng tạo Qualcomm Việt Nam (QVIC 2024), nhóm kỹ sư HSPTek đã tận dụng năng lực chip AI hiệu suất cao và hỗ trợ kỹ thuật từ Qualcomm, đặc biệt là công nghệ kết nối không dây BLE mesh, để phát triển thiết bị giám sát tĩnh điện theo thời gian thực. Đội ngũ HSPTek đã tự tay thiết kế mọi thứ - từ sơ đồ mạch, bố cục PCB đến thiết kế cơ khí và lắp ráp hoàn thiện.
Thiết bị này có tính di động cao, nặng khoảng 100 gram và pin hoạt động liên tục trong 30 giờ. Nó có thể đo và kiểm tra an toàn tĩnh điện theo thời gian thực, cảnh báo an toàn tĩnh điện cho công nhân thông qua qua đèn LED và mô-tơ rung, đồng thời giám sát sức khỏe và hoạt động của công nhân (ví dụ như nhịp tim, thời gian đứng, giá trị tĩnh điện, vị trí v.v) để báo về một bảng dashboard cho người quản lý. Mỗi thiết bị có giá khoảng 50 USD (~ 1,3 triệu đồng).
Song song với các thiết bị phần cứng, HSPTek đã phát triển bộ xử lý tín hiệu riêng mang tên KIMQ - một thiết bị điện toán biên đóng vai trò như “bộ não” của toàn hệ thống. Đây là một hub có thể giám sát cùng lúc hơn 2.000 thiết bị đeo, truyền dữ liệu và hiển thị thông tin tại chỗ trong dây chuyền sản xuất.
Vì xử lý tín hiệu tại biên nên thông tin gửi về sẽ được xử lý nhanh hơn so với việc phải gửi đến tận máy chủ để xử lý tập trung, do đó có thể phản hồi lại các thiết bị gần như theo thời gian thực. Điều này giúp nhà máy phản ứng nhanh với các sự cố tĩnh điện, không để trễ nhịp bất kỳ thao tác nào.
Theo các kỹ sư, KIMQ cũng có thể tương thích với các dạng thiết bị IoT khác, nên trong tương lai, KIMQ có thể đóng vai trò như một trung tâm điều phối, giúp nhà máy từng bước hoàn thiện mô hình kết nối “nhà máy thông minh”.
HSPTek cho biết, chi phí trung bình cho mỗi công nhân sử dụng thiết bị đeo, bao gồm cả hub, là khoảng 80 USD (~2 triệu đồng/người) - dựa trên mô hình một hub cho 20 người. Thực tế, một hub có thể kết nối hàng trăm thiết bị, nhưng nhà máy FDI mà họ thí điểm chỉ chọn cấu hình này để đảm bảo độ ổn định và dự phòng cho tương lai. Với các nhà máy có nhu cầu kết nối nhiều thiết bị hơn trên mỗi hub, chi phí sẽ dần giảm xuống.
Khách hàng mục tiêu của HSPTek là các nhà máy FDI. “Các nhà máy này sẵn sàng áp dụng các công nghệ mới để cải thiện hiệu quả và điều kiện làm việc của người lao động”, anh Trần Việt Hải cho biết. “Họ cũng có nhà máy đặt ở nhiều quốc gia khác nhau, nên điều này sẽ tạo thuận lợi cho chúng tôi nếu tiếp cận được họ từ thị trường Việt Nam và đã có một số giao dịch kinh doanh ban đầu.”
Theo tiết lộ, năm ngoái HSPTek đã ký thỏa thuận hợp tác với một nhà cung cấp thiết bị cấp một (Tier-1) cho các nhà máy FDI và triển khai ba hợp đồng đầu tiên cho 2.000 thiết bị chống tĩnh điện. Chỉ sau sáu tháng, công ty đã thu hút thêm 60 khách hàng, trải rộng trên năm ngành công nghiệp khác nhau.
“Thị trường Việt Nam có thể cần tới 200.000 thiết bị theo dõi tĩnh điện, và mỗi thiết bị có thể khấu hao hoàn toàn trong vòng hai năm,” anh Trần Việt Hải chia sẻ. Công ty anh đặt mục tiêu chiếm lĩnh khoảng 30% thị phần trong nước trong hai năm tới, trước khi mở rộng sang một số quốc gia khác như Ấn Độ, Malaysia, Indonesia, Brazil v.v
Một trong những lợi thế lớn nhất của HSPTek ở Việt Nam là tính bản địa. Họ thừa nhận rằng, trong lĩnh vực thiết bị chống tĩnh điện, có một số đối thủ cạnh tranh đến từ Hàn Quốc. Nhưng các đối thủ này chủ yếu cung cấp các giải pháp cố định - không phải giải pháp di động, có thể đeo được như HSPTek.
Quan trọng hơn, nhiều nhà máy FDI tại Việt Nam ưu tiên chọn đối tác trong nước vì vấn đề bảo trì. “Chúng tôi từng nhận được nhiều đơn đặt hàng sửa chữa các thiết bị Hàn Quốc, đơn giản vì việc gửi chúng quay lại Hàn Quốc rất tốn thời gian và chi phí,” anh Trần Việt Hải cho biết. Nhờ mối quan hệ chặt chẽ với các nhà cung cấp địa phương và khả năng hỗ trợ kỹ thuật nhanh chóng, HSPTek tin rằng họ đang nắm lợi thế rõ ràng trong việc tiếp cận và phục vụ các nhà máy FDI tại Việt Nam.
Nguồn: https://khoahocphattrien.vn/